Kompleksowa profilaktyka, diagnostyka i leczenie nowotworów oraz chorób układu oddechowego mieszkańców Płocka i powiatu płockiego https://zdrowiedlaplocka.pib-nio.pl
Kategoria: AKTUALNOŚCI
Artykuły dotyczące najnowszych informacji dotyczących programu
Jolanta Meller, Kierownik Działu Obsługi Ambulatoryjnej i Rejestracji Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej -Curie, PIB, Warszawa
ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA I PRACOWNIKÓW OCHRONY ZDROWIA
Światowy Dzień Zdrowia, obchodzony co roku 7 kwietnia, jest szczególnym dniem dedykowanym promowaniu zdrowia na całym świecie. Powołano go w celu podkreślenia znaczenia zdrowia dla ludzkości oraz zwrócenia uwagi na najważniejsze kwestie związane ze zdrowiem publicznym.
Inicjatywę ustanowienia Światowego Dnia Zdrowia podjęło Światowe Zgromadzenie Zdrowia, które jest najwyższym organem decyzyjnym Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Miało to miejsce w 1948 roku, kiedy to właśnie na pierwszej sesji tego zgromadzenia przyjęto rezolucję o ustanowieniu Światowego Dnia Zdrowia. WHO ustanowiła ten dzień, aby podkreślić znaczenie zdrowia dla ludzkości oraz promować zdrowie na całym świecie. Światowy Dzień Zdrowia również stanowi okazję do zwrócenia uwagi na najważniejsze zagadnienia związane ze zdrowiem, jak również do podkreślenia konieczności współpracy międzynarodowej w dziedzinie ochrony zdrowia.
Znaczenie tego dnia zarówno na świecie, jak i w Polsce, jest ogromne. To nie tylko czas, aby reflektować nad stanem zdrowia na globalnej i krajowej arenie, ale także moment, aby podkreślić rolę systemów ochrony zdrowia i pracowników służby zdrowia w zapewnianiu opieki medycznej dla społeczeństwa.
W skali globalnej, Światowy Dzień Zdrowia jest okazją do zwrócenia uwagi na najważniejsze wyzwania związane ze zdrowiem publicznym, takie jak walka z pandemiami, zapobieganie chorobom zakaźnym, promowanie zdrowego stylu życia, zapewnienie dostępu do opieki medycznej dla wszystkich oraz edukacja zdrowotna. Jest to również moment, aby docenić pracowników służby zdrowia, którzy codziennie poświęcają się dla dobra innych.
W Polsce, Światowy Dzień Zdrowia jest okazją do podkreślenia ważności profilaktyki zdrowotnej oraz promowania zdrowego stylu życia. Warto w tym dniu podkreślać znaczenie regularnych badań profilaktycznych, aktywności fizycznej, zdrowej diety oraz unikania szkodliwych nawyków, takich jak palenie papierosów czy nadmierne spożywanie alkoholu.
Światowy Dzień Zdrowia, który co roku obchodzony 7 kwietnia jest niezwykle istotnym wydarzeniem na całym świecie. To czas, aby podkreślać znaczenie zdrowia, edukować społeczeństwo na temat ważnych kwestii zdrowotnych oraz doceniać pracowników służby zdrowia. Jest to także doskonała okazja do promowania profilaktyki zdrowotnej i zachęcania do zdrowych nawyków w życiu. Pamiętajmy o powyższych aspektach nie tylko 7 kwietnia, ale każdego dnia. Jednorazowa troska o zdrowie jest symbolem
7 kwietnia to również okazja do uhonorowania i docenienia pracowników ochrony zdrowia. Nie istnieje oficjalne Święto Pracownika Ochrony Zdrowia ustanowione przez WHO. Jednakże, warto zauważyć, że 7 kwietnia może być dodatkowym momentem, aby wyrazić wdzięczność dla tych niezwykłych osób, które codziennie poświęcają się dla dobra innych. Jest do ogromna grupa zawodowa, która codziennie walczy o czyjeś zdrowie, podnosi jego jakość i edukuje zdrowotnie.
Historia zawodów medycznych sięga tysięcy lat wstecz. Od starożytnych cywilizacji, ludzie starali się leczyć choroby i ratować życie swoich bliźnich. Z biegiem czasu, rozwój nauki i technologii, a także postęp w dziedzinie medycyny, doprowadziły do powstania wielu różnych specjalizacji medycznych i zawodów związanych z ochroną zdrowia. Od wielu lat obserwujemy również konieczność tworzenia, powoływania czy powierzania nowych zadań czy funkcji osobom, które stanowią wsparcie organizacyjne dla zawodów medycznych. Dziś zawody medyczne są szanowane na całym świecie za ich wkład w poprawę jakości życia i długość życia ludzkiego.
Musimy pamiętać, że pracownicy ochrony zdrowia odgrywają kluczową rolę w systemie opieki zdrowotnej oraz dla społeczeństwa jako całości. Ich praca jest niezwykle zróżnicowana, obejmując obszary takie jak diagnostyka, leczenie, profilaktyka, edukacja zdrowotna, ratowanie życia w nagłych przypadkach. Pojawiają się w chwili naszych narodzin i są z mani do ostatniego dnia życia. Od lekarzy i pielęgniarek po farmaceutów, ratowników medycznych, techników medycznych i pracowników administracyjnych – każdy wkłada swoje wysiłki w zapewnienie opieki medycznej.
Znaczenie pracowników ochrony zdrowia jest nieocenione dla całego społeczeństwa, zwłaszcza w obliczu pandemii i innych nagłych sytuacji zdrowotnych. To oni stają na pierwszej linii frontu, ryzykując własnym zdrowiem i życiem, aby zapewnić leczenie i wsparcie pacjentom. Ich praca wymaga poświęcenia, determinacji, empatii i umiejętności, które często są poddawane próbie w ekstremalnych sytuacjach i w trudnych warunkach. W pandemii COVID19 mieliśmy przykład znaczenia pracowników ochrony zdrowia nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Powinniśmy doceniać pracowników ochrony zdrowia z wielu powodów:
Po pierwsze, ich praca jest kluczowa dla utrzymania zdrowia i dobrostanu społeczeństwa. Bez ich poświęcenia i zaangażowania, system opieki zdrowotnej nie mógłby funkcjonować efektywnie.
Po drugie, ich praca jest często trudna i wymagająca, a pracownicy ochrony zdrowia muszą radzić sobie z wieloma wyzwaniami na co dzień. Docenienie ich pracy to wyraz szacunku i wdzięczności za ich trud i poświęcenie.
W tym wyjątkowym dniu wszyscy chcemy wyrazić swoją głęboką wdzięczność i szacunek wobec pracowników ochrony zdrowia. Chcemy podziękować im za ich niezwykłą pracę i poświęcenie oraz za ich nieustające zaangażowanie w zapewnianiu zdrowia i bezpieczeństwa dla nas wszystkich.
W 2008 roku Parlament Europejski ustanowił marzec jako Miesiąc Świadomości Raka Jelita Grubego.
Musimy wszyscy pamiętać, że chorzy, u których rozpoznano nowotwory we wcześniejszych stopniach zaawansowania mają zdecydowanie większe szanse na wyleczenie.
Im więcej wiemy na temat tego nowotworu a także nasze świadome uczestnictwo w badaniach profilaktycznych w kierunku wczesnego wykrycia raka jelita grubego oraz zgłaszanie się do lekarza w wypadku wystąpienie niepokojących symptomów daje nam szansę na zdrowie i życie.
Nowotwór jelita grubego jest to nowotwór występujący w obrębie okrężnicy, zgięcia esiczo-odbytniczego i odbytnicy. Rozwija się zwykle przez wiele lat i przez długi czas może nie dawać żadnych objawów.
Do czynników ryzyka rozwoju raka jelita grubego zaliczamy:
-wiek – ryzyko zachorowania na wzrasta po 50 roku życia;
-choroby zapalne jelit w przeszłości (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna
– zespół metaboliczny (nadciśnienie, otyłość, cukrzyca, hipertriglicerydemia, niski HDL) – palenie tytoniu – w USA 1/5 raków jelita jest związana z paleniem
– tryb życia – większa zapadalność u osób z niską aktywnością fizyczną.
– czynniki geograficzne – częściej występuje w Europie, Ameryce Północnej, Australii i Japonii niż w Afryce czy Azji.
– dodatni wywiad w kierunku występowania polipów gruczolakowych lub raka jelita grubego.
– uwarunkowanie genetyczne – rodzinna polipowatość gruczolakowata wiąże się ze 100% życiowym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego, w przypadku dziedzicznego raka jelita grubego bez polipowatości (HNPCC) ryzyko to wynosi 70-80 %.
– dieta ubogobłonnikowa, bogatotłuszczowa, wysokokaloryczna, uboga w wapń.
– nadużywanie alkoholu.
W pierwszych etapach rozwoju raka jelita grubego najczęściej nie odczuwamy bólu, więc zwykle nic nas nie niepokoi. Dolegliwości, które może powodować nowotwór jelita grubego to bóle brzucha, zmiana rytmu wypróżnień (biegunki lub zaparcia), ślady krwi w stolcu (nie będące skutkiem hemoroidów), a także chudnięcie czy anemia o niewyjaśnionym podłożu.
W przypadku znacznego zaawansowania nowotworu mogą wystąpić objawy związane z nacieczeniem innych narządów (pęcherz moczowy, pochwa) lub obecnością przerzutów odległych (najczęściej w wątrobie i płucach).
Gdy zaczynamy podejrzewać u siebie nowotwór jelita grubego postępowanie diagnostyczne należy rozpocząć od wizyty u lekarza specjalisty i dokładnego badania podmiotowego i przedmiotowego, w tym badania palcem przez odbyt (per rectum). Zawsze podstawą rozpoznania procesu nowotworowego są zabiegi endoskopowe. Rektoskopia, sigmoidoskopia czy kolonoskopia umożliwiają wykrycie guza i ewentualnych zmian współistniejących oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego.
Niezwykle cenne są badania przesiewowe, ponieważ mimo braku objawów pozwalają wykryć początki choroby. W Polsce w ramach Programu badań przesiewowych w kierunku raka jelita obecnie wykonuje się kolonoskopię. Kolonoskopia jest bardzo czułą metodą. Lekarz podczas jej wykonywania wprowadza przez odbyt długą elastyczną rurkę, zwaną kolonoskopem, i ogląda całe jelito grube. Podczas kolonoskopii jest także możliwość równoczesnego usuwania polipów. Dzięki temu kolonoskopia aż w 60-90 proc. zapobiega rozwojowi raka jelita. By jednak spełniała swą ochronną rolę, należy powtarzać ją raz na 10 lat. Gdy w najbliższej rodzinie były przypadki raka jelita grubego i istnieje ryzyko genetycznych predyspozycji do rozwoju tej choroby, lekarz zaleca częstsze robienie kolonoskopii.
Program badań przesiewowych raka jelita grubego skierowany jest do osób w wieku:
– od 50 do 65 lat,
– lub od 40 do 49 lat, jeśli u najbliższych krewnych pacjenta rozpoznano nowotwór jelita grubego.
Program przesiewowy obejmuje wykonanie kolonoskopii, w tym: pobranie wycinków z nacieku nowotworowego lub zmian podejrzanych o charakter nowotworowy; usunięcie polipów wielkości do 15 mm; poddanie badaniu histopatologicznemu wszystkich wycinków i usuniętych polipów; wskazanie konkretnych zaleceń dotyczących leczenia u osób, które wykonały kolonoskopię przesiewową.
Zapraszamy do kontaktu:
Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowy Instytut Badawczy ul. W. K. Roentgena 5, 02-781 Warszawa
Przygotowano na podstawie danych z KRN https://onkologia.org.pl/pl/kolonoskopia oraz https://www.zwrotnikraka.pl/marzec-miesiac-swiadomosci-raka-jelita-grubego-profilaktyka-i-prewencja/
Jolanta Meller, Kierownik Działu Obsługi Ambulatoryjnej i Rejestracji Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej -Curie, PIB, Warszawa
“Światowy Dzień Chorego: Wspólnota i Troska o Zdrowie”
Światowy Dzień Chorego, obchodzony 11 lutego każdego roku, stanowi wyjątkową okazję do refleksji nad kondycją osób chorych na całym świecie. Inicjatywa ta została ustanowiona przez Kościół katolicki, a szczególnie zainicjowana przez Papieża Jana Pawła II w 1992 roku. To czas, w którym społeczeństwo zwraca uwagę na wyzwania, z jakimi borykają się chorzy, a także podkreśla znaczenie empatii, wsparcia i dostępu do właściwej opieki medycznej.
Tematem przewodnim Światowego Dnia Chorego jest troska o zdrowie fizyczne, psychiczne i duchowe osób dotkniętych różnorodnymi schorzeniami. To również doskonała okazja do podkreślenia roli, jaką społeczeństwo, podmioty lecznicze i instytucje mają w tworzeniu bardziej zrozumiałego i wspierającego środowiska dla osób chorych.
Jednym z kluczowych elementów obchodów jest promowanie idei opieki integralnej. Zdrowie nie ogranicza się tylko do aspektów fizycznych, ale obejmuje także sferę emocjonalną i duchową. Dlatego też, podczas Światowego Dnia Chorego, organizowane są różnorodne wydarzenia, konferencje i spotkania, które mają na celu podkreślenie kompleksowego podejścia do leczenia oraz akcentowanie roli wsparcia społecznego.
Wydarzenia te skupiają się także na podnoszeniu świadomości społeczeństwa na temat konkretnych chorób, eliminacji stereotypów z nimi związanych oraz promowaniu zdrowego stylu życia, który może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia wielu schorzeń.
Niebagatelne znaczenie ma również rola opiekunów i personelu medycznego. Właśnie w tym dniu szczególnie doceniana jest ich praca, oddanie i poświęcenie w trosce o zdrowie innych. Ich rola jest nieoceniona w procesie leczenia i rehabilitacji pacjentów.
W kontekście globalnych wyzwań zdrowotnych, Światowy Dzień Chorego staje się momentem do zastanowienia się nad dostępem do opieki zdrowotnej na świecie. To okazja, aby zwrócić uwagę na nierówności w dostępie do leczenia, braki w infrastrukturze medycznej oraz podkreślić konieczność globalnej solidarności w walce z chorobami zakaźnymi i przewlekłymi.
Podsumowując, Światowy Dzień Chorego to nie tylko czas na zwrócenie uwagi na osoby dotknięte chorobą, ale również okazja do budowania społeczeństwa bardziej zrozumiałego, empatycznego i gotowego do troski o zdrowie wszystkich jego członków. To dzień refleksji nad wyzwaniami, z jakimi borykają się chorzy, oraz mobilizacji społeczeństwa do podejmowania działań na rzecz poprawy opieki zdrowotnej i jakości życia osób chorych na całym świecie.
Jolanta Meller, Kierownik Działu Obsługi Ambulatoryjnej i Rejestracji Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej -Curie, PIB, Warszawa
ŚWIATOWY DZIEŃ WAKI Z RAKIEM NIE TYLKO 4 LUTEGO ALE KAŻDEGO DNIA
Światowy Dzień Walki z Rakiem lub Światowy Dzień Raka – święto obchodzone 4 lutego, ustanowione na Światowym Szczycie Walki z Rakiem zorganizowanym pod egidą prezydenta Francji i dyrektora generalnego UNESCO w lutym 2000 roku w Paryżu. Na spotkaniu przyjęto Kartę Paryską, w myśl której rządy krajów świata, które ją podpisały, zobowiązały się do stworzenia programów zapobiegających i metod leczenia chorób nowotworowych.
W Polsce z inicjatywy Polskiej Unii Onkologii od 2008 roku podczas Światowego Dnia Walki z Rakiem organizowane są dni otwarte w placówkach onkologicznych, podczas których można skorzystać z porad oraz bezpłatnych badań profilaktycznych.
Choroby nowotworowe, to istotny problem zdrowotny wszystkich u osób i wiek nie ma tu znaczenia. Natomiast ogromne znaczenie świadomość jakie to schorzenia i wiedza na temat możliwości zapobiegania chorobom nowotworowym czyli szeroko rozumiana profilaktyka. Światowy Dzień Walki z Rakiem jest doskonałą okazją do przypomnienia, jak ważną ona pełni rolę w naszym życiu.
Pod pojęciem profilaktyka raka rozróżniamy trzy obszary związane z ochroną przed nowotworami:
profilaktykę pierwotną,
wtórną,
prewencję trzeciorzędową.
Zdaniem ekspertów najważniejszą rolę w zapobieganiu chorobie nowotworowej odgrywa profilaktyka pierwotna, której celem jest podejmowanie kompleksowych działań u osób zdrowych. Tak rozumiana profilaktyka raka ma na celu zapobieganie zachorowaniu na nowotwór złośliwy, a mając na uwadze całe społeczeństwo to podniesienie jakości życia a w efekcie obniżenie liczby zgonów. Do podstawowych narzędzi pierwotnej prewencji nowotworów należą upowszechnianie i propagowanie wiedzy dotyczącej onkologii, promocja tak zwanej czujności onkologicznej oraz uczyć zachowań prozdrowotnych i zdrowego stylu życia wśród społeczeństwa.
To właśnie w tym dniu powinniśmy zadać sobie pytania:
Czy ja sama/sam mogę uchronić się przed rakiem?
W dużej mierze tak. W przypadku chorób nowotworowych – i nie tylko – profilaktyka ma ogromne znaczenie. Badania naukowe pokazują, że nawet ponad 90% wszystkich nowotworów jest zależna od czynników zewnętrznych, na które my sami mamy wpływ. Genetyka to jedynie 5-10%. Doskonałym przykładem profilaktyki pierwotnej w kontekście nowotworów jest ochrona przed dymem tytoniowym, który jest jednym z najsilniejszych kancerogenów – czynników bardzo mocno zwiększających ryzyko zachorowania – nie tylko na raka płuca (dym tytoniowy przyczynia się m.in. do zachorowania na 15 różnych rodzajów nowotworów). Przykładem profilaktyki wtórnej są np. badania przesiewowe – mammografia, cytologia czy kolonoskopia, które pozwalają na bardzo wczesne wykrycie zmian – nawet tych przednowotworowych. Badając się regularnie, możemy nawet wręcz ubiec nowotwór.
Jeśli zadbamy o odpowiedni styl życia, możemy ograniczyć ryzyko zachorowania na raka.
Czy mogę uniknąć raka?
Nie można przewidzieć, kto z nas na pewno zachoruje na nowotwór, jednak u części osób ryzyko choroby jest znacznie wyższe ze względu na częste narażenie na substancje rakotwórcze, nadmierną ekspozycję na słońce bądź nieprawidłowy styl odżywiania się i niedostateczną aktywność fizyczną. Często czynniki te występują równocześnie, zwiększając to ryzyko. Dzięki wieloletniej pracy naukowców wiemy, że nawet połowy obserwowanych dziś w Europie zachorowań na nowotwory można byłoby uniknąć, gdyby wszyscy Europejczycy stosowali 12 sposobów na zdrowie.
To już 37 lat jak w 1987 roku po raz pierwszy opublikowano Europejski Kodeks Walki z Rakiem, który stanowi kompendium wiedzy dotyczącej profilaktyki raka. Główne przesłanie Kodeksu brzmi:
Prowadząc zdrowy tryb życia, można poprawić ogólny stan zdrowia i zapobiec wielu zgonom z powodu nowotworów złośliwych.
Choroba nowotworowa nie wybiera i każdy może zachorować na raka, jednak pamiętajmy, że połowy zachorowań na nowotwory można uniknąć dzięki stosowaniu się do wskazówek zawartychw Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem. Stosunkowo łatwo wprowadzić je w życie. Trzeba tylko chcieć i najlepiej zacznij już teraz!
ZALECENIA EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM
Zalecenie 1 Nie pal. Nie używaj tytoniu w żadnej postaci.
Zalecenie 2 Stwórz w domu środowisko wolne od dymu tytoniowego. Wspieraj politykę miejsca pracy wolnego od tytoniu.
Zalecenie 3 Utrzymuj prawidłową masę ciała
Zalecenie 4 Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco.
Zalecenie 5 Przestrzegaj zaleceń prawidłowego sposobu żywienia: jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców, ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu) i unikaj napojów słodzonych, unikaj przetworzonego mięsa; ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą ilością soli.
Zalecenie 6 Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom.
Zalecenie 7 Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne: (dotyczy to szczególnie dzieci) chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej, nie korzystaj z solarium.
Zalecenie 8 Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zalecenie 9 Dowiedz się, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu. Podejmij działania na rzecz zmniejszenia jego poziom
Zalecenie 10 Kobiety powinny pamiętać o tym, że: karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na nowotwory. Jeśli możesz, karm swoje dziecko piersią, hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych nowotworów. Ogranicz jej stosowanie.
Zalecenie 11 Zadbaj o to, aby twoje dzieci poddano szczepieniom ochronnym przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (dotyczy noworodków),wirusowi brodawczaka ludzkiego – HPV (dotyczy dziewcząt)
Zalecenie 12 Bierz udział w zorganizowanych programach badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania: raka jelita grubego (zalecenie dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet),raka piersi (u kobiet),raka szyjki macicy (u kobiet).
Wszyscy to wiemy, że zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć! Dlatego przestrzegajmy zaleceń Kodeksu Walki z Rakiem i regularnie wykonujmy wszystkie badania profilaktyczne.
4 luty jest to niezwykle społecznie ważny dzień, w który wspieramy przede wszystkim osoby walczące z chorobą nowotworową ale również ich rodziny, bliskich a także wszystkich którzy za wszelką cenę chcą uniknąć choroby bądź w przypadku podejrzenia jej zaistnienia wykryć ją na jak najwcześniejszym etapie, niezwłocznie podjąć leczenie i wyleczyć.
Choroba nowotworowa to etap życia, który się pojawia, który się przechodzi. Ale skoro choroba jest etapem w życiu, a coraz więcej osób wraca do zdrowia, powinien się zmienić również sposób mówienia o niej. Rak ma w powszechnej świadomości specjalne, złowrogie znaczenie. Nowotwór w społeczeństwie został spersonifikowany, jawi się jako podstępny, zły, nieubłagany wróg, kara lub przekleństwo, który „pokonuje” człowieka. Nikt nie stwierdza, że przegrał z grypą, zapaleniem płuc, zatorem płucnym, z zawałem czy udarem. Choroba nowotworowa to nie gra, w której się wygrywa lub przegrywa. Porównanie choroby nowotworowej do pola bitwy czy walki, na której są zwycięscy czy przegrani, powinno przejść w niepamięć, gdyż z medycznego spojrzenia raka się leczy!.
Światowy Dzień Walki z Rakiem to właśnie okazja do innego spojrzenia na raka oraz nakłonienie czytelników do chwilowego zastanowienia się nad tym tematem. Zastanowienia się czy nie powinniśmy zmienić myślenia o tej chorobie, odrzucić strach, złe emocje czy milczenie, zamykanie się we własnej „nowotworowej skorupce”.
Jednocześnie z okazji Światowego Dnia Walki z Rakiem wszyscy możemy wyrazić symbolicznie swoją solidarność z pacjentami onkologicznymi, ale również zadbać o swoje zdrowie i zwiększyć świadomość dotyczącą objawów, diagnostyki i leczenia onkologicznego.
Miesiąc styczeń każdego roku dedykujemy kształtowaniu świadomości jak ważne jest regularne badanie się u ginekologa i wykonywanie regularnych badań profilaktycznych w kierunku wczesnego wykrywania raka szyjki macicy.
Zachęcamy do badania się i dbania o siebie!
Program profilaktyki raka szyjki macicy
Badania cytologiczne wykorzystywane jako test w programie profilaktycznym w związku z relatywnie niskim kosztem i wysoką skuteczność są najpopularniejszą metodą badań przesiewowych raka szyjki macicy w krajach rozwiniętych. Jest to forma profilaktyki wtórnej, która polega na wykrywaniu choroby na wczesnym, bezobjawowym etapie jej rozwoju. Badanie cytologiczne umożliwia wykrycie w pełni wyleczalnych stanów przedrakowych i raka inwazyjnego we wczesnych stadiach zaawansowania.
W ramach Programu profilaktyki raka szyjki macicy bezpłatne badanie cytologiczne przysługuje każdej kobiecie posiadającej prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w Polce w wieku od 25 do 64 lat, która w ciągu ostatnich 3 lat nie miała pobranego wymazu cytologicznego w ramach Programu.
Świadczeniodawcy realizują Program w ramach 3 etapów:
1) etap podstawowy (pobranie materiału z szyjki macicy do przesiewowego badania cytologicznego),
2) etap diagnostyczny (wykonanie oceny mikroskopowej materiału cytologicznego przesłanego przez realizatora etapu podstawowego Programu i jego opisanie w systemie informatycznym),
3) etap pogłębionej diagnostyki (wykonanie badania kolposkopowego lub kolposkopowego z celowanym pobraniem wycinków i badaniem histopatologicznym).
Pobranie materiału do przesiewowego badania cytologicznego (etap podstawowy Programu profilaktyki raka szyjki macicy) jest realizowane w ramach:
a) ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w zakresie położnictwa i ginekologii, jako porada z katalogu specjalistycznych świadczeń odrębnych,
b) podstawowej opieki zdrowotnej przez położną POZ.
Świadczeniodawcy każdego z etapu muszą spełniać wymagania zawarte w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia oraz Prezesa NFZ dotyczące szczegółowych kryteriów wyboru realizatorów świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju programy zdrowotne.
Badania realizowane w ramach Programu są nielimitowane i są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Polki błędnie myślą, że rak to choroba uwarunkowana genetycznie, że dotyczy tylko starszych kobiet. Często z powodu wstydu i leku przed badaniami i wynikami tych badań rezygnują z badań profilaktycznych. Zmieniając swoje nastawienie i zgłaszając się regularnie na badania profilaktyczne i do lekarza mamy szansę na uniknięcie wielu tragedii.
Które kobiety chorują najczęściej?
Najistotniejszym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy jest przewlekłe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV – Human Papilloma Virus), które przenoszone jest głównie na drodze płciowej. Ponad 80% kobiet przynajmniej raz w życiu jest zarażona wirusem, często o tym nie wiedząc.
Do czynników ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy zalicza się przede wszystkim te, które mają związek z aktywnością seksualną kobiet takie jak duża liczba partnerów seksualnych, czy wczesne rozpoczęcie współżycia.
Każda kobieta może zachorować na raka szyjki macicy, ale chorobie tej można zapobiegać!
Na raka szyjki macicy chorują najczęściej kobiety w wieku średnim (45-65 lat), stanowiąc ponad 50% kobiet chorujących na ten nowotwór.
Jak długo rozwija się choroba i jakie są objawy?
Rak szyjki macicy rozwija się przez około 5-12 lat. W tym czasie za pomocą badania cytologicznego możemy wykryć zmiany, które zdiagnozowane i wyleczone uchronić mogą kobietę przed rakiem.
Należy podkreślić fakt, że na wczesnych etapach rozwoju rak szyjki macicy nie daje żadnych objawów klinicznych, a jedynym sygnałem choroby jest nieprawidłowy wynik badania cytologicznego!
Wystąpienie objawów takich jak: upławy, krwawienia kontaktowe czy ból powinny być niezwłocznie skonsultowane ze specjalistą.
Na czym polega badanie cytologiczne?
Cytologia, wymaz/rozmaz cytologiczny, wszystkie te określenia odnoszą się do badania, które polega na założeniu wziernika do pochwy i pobraniu przez ginekologa lub położną wymazu cytologicznego. Za pomocą specjalnej szczoteczki przenosi się komórki z szyjki macicy na szkiełko i utrwala. Następnie specjalista/cytotechnik lub patolog ocenia znajdujące się w rozmazie komórki oglądając je przez mikroskop.
Pobranie wymazu jest niebolesne, bezpieczne i trwa kilka minut.
Jak przygotować się do badania cytologicznego:
Na badanie nie należy zgłaszać się w czasie krwawienia miesiączkowego,
Od ostatniego dnia krwawienia miesięcznego powinny upłynąć co najmniej 4 dni,
Na badanie należy zgłaszać się nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki,
Co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie należy stosować żadnych leków dopochwowych,
Od ostatniego badania ginekologicznego powinien upłynąć co najmniej 1 dzień
Na badanie należy zabrać ze sobą dowód osobisty
Zapraszamy do kontaktu:
Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowy Instytut Badawczy ul. W. K. Roentgena 5, 02-781 Warszawa
Informacje o realizatorach Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy :
Maria Szpakowska Fizjoterapeutka Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, PIB Klinika Onkologii i Radioterapii.
Profilaktyka obrzęku przy raku piersi
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych nowotworów w społeczeństwie jest bez wątpienia rak piersi. Dotyka on głównie kobiet po 45 roku życia i stanowi ponad 20% wszystkich nowotworów występujących u kobiet. Ponieważ wczesne wykrycie raka piersi wpływa korzystnie na odległe wyniki leczenia, jak również na minimalizację urazu chirurgicznego, każda kobieta po 45 roku życia powinna wykonywać mammografię co najmniej raz na dwa lata.
Rodzaje operacji
Przy wczesnym wykryciu zmiany, chore mają coraz większe szanse na wykonanie mniej obciążającej operacji (tzw. leczenie oszczędzające). Obarczone jest to zazwyczaj skojarzonym leczeniem uzupełniającym czyli radio i/lub chemioterapią przed i/lub pooperacyjną. Jeżeli zmiana zostanie wykryta w stadium bardziej zaawansowanym, lekarze decydują się na mastektomię, czyli usunięcie całej piersi wraz ze skórą, powięzią mięśnia piersiowego większego oraz usunięciem mięśnia piersiowego mniejszego. Gdy zmiany wtórne pojawiają się również w węzłach chłonnych pachowych – przeprowadza się jednocześnie limfadenektomię pachową, czyli usunięcie węzłów chłonnych z dołu pachowego. Taki zabieg nazywamy wtedy mastektomią radykalną. Skutkuje to często niewydolnością krążenia limfatycznego, czego efektem są obrzęki kończyny górnej po stronie operowanej. W przypadku operacji oszczędzających, chirurg nie usuwa całej piersi, a jedynie niezbędny jej fragment wraz z guzem nowotworowym. Jeżeli zachodzi taka potrzeba, przeprowadza się jednocześnie procedurę usunięcia tzw. węzła wartowniczego – lekarz pobiera jeden/kilka węzłów z najbliższej okolicy zmiany. Przy takim zabiegu rekonwalescencja trwa krócej, a ryzyko obrzęku jest zdecydowanie mniejsze.
W przypadku leczenia oszczędzającego, ryzyko wystąpienia obrzęku kończyny jest stosunkowo niewielkie, jednakże późniejsze zastosowanie radioterapii miejscowej może je zwiększyć. Z tego powodu warto, aby każda kobieta po leczeniu skojarzonym raka piersi, znała chociaż podstawowe zalecenia dotyczące profilaktyki przeciwobrzękowej oraz objawy mogące wskazywać na stopniowe tworzenie się obrzęku.
Powrót do nowej codzienności
Kiedy zakończymy leczenie, myślimy tylko o odpoczynku od szpitala i choroby. Niestety nie powinniśmy całkowicie zapominać o przeprowadzonym zabiegu chirurgicznym, czy leczeniu uzupełniającym. Obydwa te czynniki mogą przyczyniać się do powstawania obrzęku kończyny po stronie operowanej. Na szczęście, można spróbować zredukować to ryzyko stosując się do ogólnie przyjętych zaleceń.
Na początku warto zadbać o prawidłowy stan skóry w obszarze popromiennym. Jakiekolwiek przesuszenia czy uszkodzenia naskórka trzeba otulić odpowiednim kremem lub odpowiednio zaopatrzyć ranę w celu uniknięcia zakażenia miejscowego. Utrzymanie prawidłowego stanu skóry pozwala na zminimalizowanie ryzyka pojawienia się stanu zapalnego, który mógłby wywołać bądź nasilić już istniejący obrzęk oraz spowodować w okresie późniejszym ograniczenie ruchomości kończyny.
Kolejnym elementem jest wykonywanie ćwiczeń utrzymujących lub poprawiających prawidłowy zakres ruchomości w stawach barkowych. Świeżo po operacji ruchy ramion w kierunku głowy i uszu są ograniczone. Po osiągnięciu fizjologicznego zakresu ruchomości w stawach barkowych nie należy jednak spoczywać na laurach. Po zastosowaniu uzupełniającej radioterapii może dochodzić do przykurczy i zwłóknień tkanek w naświetlonej okolicy. Wykonywanie zaleconych zestawów ćwiczeń pozwoli uniknąć nieprzyjemnych ograniczeń ruchomości w stawie, a jednocześnie wspomoże ewakuację zalegającej w kończynie limfy.
Równie ważną kwestią jest manualny drenaż limfatyczny, czyli tzw. automasaż. Ręka po stronie operowanej powinna być swobodnie położona na podwyższeniu, np. na klinie przeciwobrzękowym tak, aby dłoń znajdowała się powyżej stawu barkowego. Masaż wykonujemy przeciwną dłonią. Ruchy powinny być powolne, z umiarkowanym naciskiem w kierunku „do serca”. Powinniśmy zacząć od udrożnienia bliższej części ciała (bark oraz okolice tułowia po stronie operowanej), a następnie przechodzić stopniowo do dystalnych części kończyny. Masaż wykonujemy od jednego do dwóch razy dziennie, a pojedyncza sesja nie powinna zajmować dłużej niż około 10 minut.
Ostatnią kwestią jest odzież uciskowa, którą zaleca się u większości pacjentek, u których odpływ limfy jest utrudniony. Rodzaj modelu i siła ucisku są dobierane indywidualnie dla każdej pacjentki. Jeżeli nie widać korzystnych efektów podczas stosowania kompresji, może to wskazywać na nieodpowiednio dobrany rozmiar. Zdarza się również, że powód leży po stronie pacjentki, która nieprawidłowo zakłada odzież lub w ogóle jej nie nosi.
Nakazy i zakazy
Oprócz bandażowania, zakładania rękawów, ćwiczeń oraz masażu trzeba pamiętać o ochronie operowanej kończyny w codziennych sytuacjach. Nie zaleca się opalania i wystawiania kończyny na pełne słońce. Jeżeli jesteśmy na wakacjach w ciepłym kraju, powinniśmy nałożyć krem przeciwsłoneczny na okolicę poddaną terapii oraz założyć koszulkę z zakrytymi ramionami. Oczywiście, zarówno z zakrytą, jak i odsłoniętą kończyną, i tak powinniśmy stosować środki odstraszające insekty. Po urlopie i odpoczynku nadal musimy zwracać uwagę na wykonywane przez nas czynności w ciągu dnia. Podczas prac w ogrodzie powinniśmy nosić rękawiczki, aby uniknąć uszkodzenia skóry czy zranień i potencjalnego zakażenia. Nie powinniśmy nosić ciężkich przedmiotów, ani przetrzymywać kończyny w wilgotnym środowisku – długie mycie naczyń lub spędzenie znacznej części dnia w wilgotnym, bezpośrednio przylegającym do operowanej okolicy ubraniu zdecydowanie nie jest zalecane. Podczas wizyt w szpitalu bądź poradni należy pamiętać o mierzeniu ciśnienia na przeciwnej kończynie niż operowana. To samo dotyczy szczepień, pobierania krwi lub innych drobnych zabiegów łączących się z naruszeniem ciągłości skóry. Na co dzień powinniśmy zrezygnować z wszelkiego rodzaju biżuterii i akcesoriów powodujących mechaniczny ucisk kończyny.
Ruch, ruch, ruch
Kiedy odhaczymy wszystkie obowiązki rodzinne oraz odpowiednio zadbamy o kończynę, można zrobić coś dla siebie. Pomimo obciążającego zabiegu, mamy całkiem sporo sportowych opcji do wyboru. Jeżeli mieszkamy w urokliwej okolicy i chętnie spędzilibyśmy czas na zewnątrz, możemy zacząć uprawiać jogging. Jeżeli trudno nam się samemu zmotywować do ruchu, dobrą opcja jest, np. grupowy nordic walking. Zaangażujemy zarówno nogi, jak i obręcz barkową, a przy okazji spędzimy czas ze znajomymi. Fani dwóch kółek również nie muszą się martwić. Jeżeli trasa nie będzie za trudna i nie będzie sprzyjać potencjalnym upadkom, to jak najbardziej możemy kontynuować to sportowe hobby również po operacji. Dla osób lubiących sporty wodne mam równie dobrą wiadomość. Woda nie tylko stymuluje krążenie limfatyczne, ale również poprawia metabolizm tkankowy oraz zmniejsza napięcia mięśniowe. Dodatkowo w przypadku osób ze zmianami zwyrodnieniowymi pozwala na mniej bolesne wykonywanie ćwiczeń i dzięki temu utrzymanie (a czasami i zwiększenie) siły i masy mięśniowej. Zarówno pokonywanie kolejnych kilometrów na torze pływackim jak i zajęcia z aqua aerobicu pomogą nam utrzymać prawidłowy wygląd kończyny. Innymi często polecanymi aktywnościami są joga oraz pilates. Nie zaleca się natomiast sportów potencjalnie urazowych jak np. sporty walki. Jeżeli, jednak mamy wątpliwości, czy nasz ukochany sport nie jest przeciwwskazany po zabiegu, po prostu skonsultujmy to z fizjoterapeutą podczas wizyty.
Konsultacja dietetyczna
Oprócz stosowania się do zaleceń fizjoterapeuty oraz unikania pewnych sportów czy sytuacji, równie ważną kwestią jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. Jeżeli mamy taką możliwość, warto wybrać się na konsultację dietetyczną. Specjalista oceni naszą dietę oraz poinformuje o potencjalnych brakach żywieniowych. Dodatkowe kilogramy nie tylko tworzą dodatkowe ryzyko powstania obrzęku, ale również obciążają nasze narządy i układy, np. układ krążenia. Utrzymując prawidłową masę ciała, możemy uniknąć niepotrzebnego przyjmowania dodatkowych leków oraz możemy uniknąć wielu chorób w przyszłości.
Czas biegnie tak szybko. Zatrzymajmy się chwilę, poczujmy zapach choinki z odrobiną cynamonu i pomarańczy oraz szczyptą słodyczy piernikowej.
Z okazji Świąt Bożego Narodzenia życzymy szczęścia, nadziei, pomyślności oraz niepowtarzalnych i tak w codziennym życiu nieuchwytnych chwil z osobami najbliższymi naszemu sercu.
Irena Przepiórka Kierownik Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym Zakład Epidemiologii i Prewencji Pierwotnej Nowotworów, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, PIB
Światowy Dzień Rzucania Palenia
Od 1974 r w trzeci czwartek listopada obchodzony jest Światowy Dzień Rzucania Palenia. W tym roku ten dzień przypada 16 listopada.
Jak zwykle jest to dobra okazja do przypomnienia faktów, które mogą wzmocnić motywację do rzucenia palenia!
Zdrowie
Wraz z dymem tytoniowym do naszego organizmu trafia ok. siedmiu tysięcy substancji o groźnym dla zdrowia działaniu (w tym 70 o działaniu rakotwórczym). To powoduje, ze palenie papierosów jest zawsze szkodliwe dla zdrowia. Od kilku lat coraz większą popularność zyskują inne produkty dostarczające nikotynę: e-papierosy i tytoń podgrzewany. Ich producenci promują je jako produkty o mniejszej szkodliwości. Niestety jest to manipulacją. Używanie tych produktów niesie ze sobą ryzyko zdrowotne. W przypadku wielu substancji toksycznych (w tym rakotwórczych) mniejsze stężenie niż w tradycyjnych papierosach nie oznacza, że ryzyko zdrowotne jest mniejsze. Rzucenie palenia i odstawienie wszelkich produktów dostarczających nikotynę jest najskuteczniejszym sposobem zmniejszenia ryzyka zachorowania na nowotwory, choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego oraz wielu innych chorób, które nie są powszechnie kojarzone z konsekwencjami palenia np. jaskry i osteoporozy. Przestając palić masz szansę uniknąć wielu poważnych problemów zdrowotnych. Jeśli już chorujesz na jakąś chorobę przewlekłą rzucając palenie poprawisz efekty leczenia i możesz spowolnić lub zahamować postęp choroby. Warto pamiętać, że co druga paląca osoba umiera młodziej. Osoby palące tracą średnio 10 lat życia. Dowody naukowe wskazują, że rzucenie palenia w każdym wieku zwiększa szansę na dłuższe życie i utrzymanie dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Równie ważny jest fakt, że odstawiając papierosy dbamy też o zdrowie swoich najbliższych. Bierne narażenie na dym tytoniowy (tzw. palenie z drugiej ręki) oraz toksyny osadzające się w pomieszczeniach, w których palono (tzw. palenie z trzeciej ręki) jest również poważnym zagrożeniem dla zdrowia. Wiele osób, które nigdy same nie paliły, ale często w ich obecności ktoś pali, chorują na te same choroby odtytoniowe, co osoby palące.
Funkcjonowanie psychiczne
Uzależnienie od produktów z nikotyną powoduje złudne przekonanie, że to „dzięki papierosom” radzimy sobie ze stresem, trudnymi emocjami lub problemami w koncentracji. Prawda jest zupełnie inna. To właśnie uzależnienie sprawi, że dopóki do organizmu nie dostarczymy dawki nikotyny odczuwane są różne trudności. Rzucenie palenia wyeliminuje ten problem i funkcjonowanie psychologiczne po jakimś czasie od odstawienia papierosów ustabilizuje się. Dodatkowo zyskuje się wiele czasu, który można poświecić na lubiane przez siebie aktywności. Przymus palenia wynikający z uzależnienia stanowi ograniczenie i odbiera niezależność. Uzależnienie zmusza do planowania rozkładu dnia, tak by był czas i przestrzeń na palenie. Rzucenie palenia daje poczucie wyzwolenia i swobody! Ponad to rzucenie palenia daje ogromne poczucie siły i dumy z siebie. Poradzenie sobie z tak dużym wyzwaniem pozwala czuć się wyjątkowo dobrze i zdecydowanie wzmacnia poczucie własnej wartości.
Relacje z bliskimi
Palenie papierosów przez członka rodziny bywa powodem wielu problemów i często dochodzi na tym tle do konfliktów. Dlatego wiele osób rzucających palenie deklaruje, że robi to dla bliskich. W rzeczywistości sami również odniosą ogromne korzyści. Zniknie powód do konfliktów i oddalania się bliskich sobie osób. Dodatkowo zyskuje się więcej czasu na rozmowy i bycie razem. Kolejnym argumentem jest negatywny wpływ palenia osób dorosłych na rozwój psychiczny dzieci. Badania wskazują, że prawdopodobieństwo, że ktoś zacznie palić jest większe jeśli któreś z rodziców paliło. Dzieci przyswajają nawyki zdrowotne osób, które je wychowują i uczą się np. że palenie pomaga radzić sobie z trudnymi emocjami np. stresem. Jeśli palący jest rodzicem, stwarza to kolejną trudność. Pozytywne uczucia, miłość wobec palącej osoby powodują, że dziecko nie może ukształtować postawy jednoznacznie negatywnej wobec palenia. „Skoro ukochany dziadek lub mama palą” nie może to być aż tak złe. Rzucenie palenia pozwala więc uniknąć obaw, że sprzyjamy rozpoczęciu palenia przez nasze dzieci.
Uzależnienie od palenia tytoniu jest chorobą, którą można wyleczyć.
Istnieje wiele sposobów na to, by przestać palić. – wsparcie psychologiczne, sięgnięcie po środki farmakologiczne, dobór odpowiedniej metody. Nigdy nie jest za późno, aby podjąć decyzję o rzuceniu palenia. Nieważne, czy paliliśmy rok, czy 5 lat. Jeśli przestaniemy palić papierosy pierwsze korzyści zdrowotne odczuwane będą bardzo szybko. Już w ciągu 20 minut po wypaleniu ostatniego papierosa tętno ustabilizuje się i powróci do normy a po 24 godzinach zmniejszy się ryzyko zawału serca. Po 48 godzinach wróci prawidłowe funkcjonowanie zmysłów węchu i smaku. Od 1 do 9 miesięcy potrwa proces wzmocnienia układu krążenia i oddechowego. Po kilku latach znacznie zmniejszy się ryzyko zachorowania na nowotwory oraz choroby układu krążenia.
Rzucenie palenia jest możliwe, ale nie zawsze przebiega łatwo.
Wiele osób potrzebuje wsparcia, rozmowy i specjalistycznej porady dotyczącej procesu rzucania palenia. Dlatego jeśli potrzebujesz pomocy zadzwoń do Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym: 801 108 108 lub 22 211 80 15 (dla telefonów komórkowych)
Jolanta Meller, Kierownik Działu Obsługi Ambulatoryjnej i Rejestracji Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej -Curie, PIB, Warszawa
JESIENNA DAWKA ZDROWIA – PROFILAKTYKA
Profilaktyka, profilaktyka…, bardzo często słyszymy to wyrażenie ale czy wiemy co ono dokładnie dla przeciętnej osoby znaczy? W odpowiedzi usłyszymy, że trochę wiem, coś słyszałem lub słyszałam. Niestety trochę lub coś, to za mało aby skutecznie dbać o własne zdrowie i jego jakość.
Zacznijmy od początku
Profilaktyka zdrowotna to działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie.
Zgodnie z obecną wiedzą wyróżniamy następujące fazy:
Profilaktyka wczesna – utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia.
Profilaktyka pierwotna (I fazy) – zapobieganie chorobom, zanim się pojawią, poprzez kontrolowanie czynników ryzyka np. szczepienie ochronne i edukacja.
Profilaktyka wtórna (II fazy) – zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie np. wykrycie wczesnych objawów nowotworu płuc u osoby regularnie palącej papierosy, cytologia, mammografia i kolonoskopia, które pozwalają na bardzo wczesne wykrycie zmian – nawet tych przednowotworowych.
Profilaktyka trzeciorzędowa (III fazy) – metody zredukowania szkód wynikających z choroby oraz mające na celu zmniejszenie szansy nawrotu choroby np. operacja, które powstrzymuje dalszy rozwój choroby lub edukacja pacjenta po zawale serca, co może robić, by zmniejszy szansę na kolejny zawał.
W czym może pomóc profilaktyka
Obecnie przy tak rozwiniętych metodach diagnostycznych i dostępności do programów profilaktycznych gdyby wszystkie kobiety regularnie wykonywały badania cytologiczne, prawie nie byłoby przypadków zaawansowanego raka szyjki macicy, gdyby wszystkie kobiety regularnie wykonywały badania mammograficzne zgodnie z określonymi warunkami, prawie nie byłoby przypadków zaawansowanego raka piersi oraz gdyby wszyscy poddawali się zalecanej przesiewowej kolonoskopii, prawie nie istniałby zaawansowany rak jelita grubego to nie mity to fakty.
Wiele z naszych codziennych prawidłowych zachowań wpływa na zmniejszenie ryzyka rozwoju choroby i stanowi wczesną profilaktykę.
Należą do nich:
dieta, zbilansowana pod względem liczby kalorii oraz składników odżywczych, takich jak węglowodany, białko, tłuszcz, mikro- i makroelementy, urozmaicona i odpowiednia dla danej płci, danego wieku, charakteru pracy i ogólnego stanu zdrowia – wskazówki dla zdrowych osób znajdziesz w Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej
ruch, stosowny do wieku, stanu zdrowia, sylwetki, stylu życia
wykształcenie w sobie umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, w tym wypracowanie sposobu na zachowanie równowagi psychicznej
poddawanie się okresowym kontrolom lekarskim, profilaktycznym badaniom oraz przestrzeganie wszystkich zaleceń lekarskich podczas choroby i rekonwalescencji.
Przesiewowe badania profilaktyczne
Zwane są także skriningiem. Mają na celu zbadanie określonej populacji pod kątem wczesnych sygnałów określonych chorób. Mogą być stosowane tylko wtedy, gdy:
znamy sposób na wykrycie wczesnych objawów danej choroby lub czynników, które mogą prowadzić do jej rozwoju. Takim przykładem może być kolonoskopia w trakcie której lekarz ogląda wnętrze jelit po to, by wykryć polipy – łagodne zmiany, które pozostawione bez ingerencji z biegiem czasu mogą przekształcić się w złośliwy nowotwór, rozprzestrzeniający się nie tylko w przewodzie pokarmowym, ale i w odległych narządach, takich jak tkanka kostna czy mózg. Podczas kolonoskopii istnieje możliwość usunięcia niektórych polipów, dzięki czemu rak jelita grubego nie ma z czego się rozwinąć;
dysponujemy efektywnymi możliwościami leczenia wykrytych schorzeń, które prowadzą do wyleczenia. Leczenie jest proste i niskokosztowe, dlatego można je wdrożyć w całej populacji, która jest najbardziej narażona na wystąpienie danego schorzenia;
metoda jest bezpieczna dla pacjenta – ryzyko powikłań wskutek jej zastosowania jest daleko mniejsze niż korzyści, jakie pacjent może dzięki niej odnieść.
PROGRAM PROFILAKTYKI RAKA PIERSI (MAMMOGRAFIA)
Regularne wykonywanie badanie mammografii pozwala wykrywać zmiany nowotworowe na wczesnym etapie choroby, gdy możliwe jest jej skuteczne leczenie. Główny cele realizacji tego Programu to zmniejszenie liczby kobiet, które umierają na raka piersi.
Program skierowany jest do kobiet wieku 45 – 74 lata, które są najbardziej zagrożone zachorowaniem na raka piersi.
Na czym polega mammografia
Mammografia jest badaniem, które za pomocą promieni rentgenowskich pozwala wykryć raka piersi w jego wczesnym stadium rozwoju. W czasie badania wykonuje się dwa zdjęcia każdej piersi.
Niektóre kobiety odczuwają krótko trwające uczucie dyskomfortu związane z koniecznością ucisku piersi podczas badania. Ucisk jest konieczny, żeby uzyskać odpowiednią wiarygodność badania.
Badanie w ramach Programu można wykonać raz na dwa lata.
Uwaga: możesz otrzymać wskazanie do zrobienia ponownej mammografii po roku, jeśli występują u ciebie czynniki ryzyka, takie jak rak piersi wśród najbliższych członków rodziny. Czytaj więcej w sekcji „Co zwiększa ryzyko zachorowania”.
Co zwiększa ryzyko zachorowania
Ryzyko choroby zwiększają:
wiek – najwięcej zachorowań występuje u kobiet po 50 roku życia,
obciążenie genetyczne – choroby w najbliższej rodzinie,
czynnik hormonalny, np. wczesny wiek pierwszej miesiączki lub późna menopauza,
Niepokojące są wszelkie zmiany w piersiach, które wcześniej nie zostały zaobserwowane. Należy skonsultować się niezwłocznie ze specjalistą, jeśli zauważyłaś:
zmianę wielkości i kształtu piersi, która nie ustąpiła po miesiączce,
guzki lub zgrubienia wyczuwalne w piersi lub pod pachą,
zmianę koloru skóry piersi,
wciąganie skóry piersi,
pomarszczenie lub łuszczenie skóry piersi,
zmiany w obrębie brodawki piersi.
Badanie w ramach Programu jest bezpłatne.
PROGRAM PROFILAKTYKI RAKA SZYJKI MACICY (CYTOLOGIA)
Poprzez realizację programu chcemy zwrócić uwagę kobietom, jak ważne są badania profilaktyczne oraz zachęcić je do wykonywania cytologii.
W realizacji tego Programu głównym celem jest zmniejszenie liczby kobiet, które chorują i umierają na raka szyjki macicy do poziomu osiągniętego w krajach, które przodują w tym zakresie.
Program skierowany jest do kobiet wieku 25–59 lat, które są zdrowe i nie odczuwają żadnych dolegliwości.
Na czym polega cytologia
Badanie cytologiczne to skuteczne, bezbolesne i bezpieczne badanie komórek z szyjki macicy. Pozwala ono wykryć stany przednowotworowe i nowotworowe szyjki macicy, w czasie kiedy nie ma żadnych objawów. Badanie to polega na założeniu wziernika do pochwy, pobraniu komórek specjalną szczoteczką z tarczy i kanału szyjki macicy, a następnie nałożeniu rozmazu na szkiełko cytologiczne.
Dzięki badaniu dowiesz się, czy znajdujesz się w grupie ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy.
Badanie cytologiczne w ramach Programu możesz zrobić, jeśli nie robiłaś cytologii w ciągu ostatnich trzech lat.
Uwaga: możesz zrobić badanie po roku, jeśli występują u ciebie czynniki ryzyka, takie jak zakażenie wirusem deficytu odporności typu ludzkiego (human immunodeficiency virus HIV), wirusem brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus HPV) lub przyjmujesz leki immunosupresyjne.
Jak przygotujesz się do badania cytologicznego
na badanie nie należy zgłaszać się w czasie krwawienia miesiączkowego,
na pobranie cytologii najlepiej zgłosić się nie wcześniej niż 4 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki,
co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie należy stosować żadnych leków dopochwowych,
od ostatniego badania ginekologicznego / USG przezpochwowego powinien upłynąć co najmniej 1 dzień.
Kobiety, które były leczone z powodu nowotworu złośliwego szyjki macicy, po zakończeniu kontroli onkologicznej (decyzję podejmuje lekarz prowadzący leczenie onkologiczne) ponownie zostają objęte skryningiem cytologicznym.
Należy pamiętać, że rak szyjki macicy nie jest chorobą uwarunkowaną genetycznie. Każda kobieta, w każdym wieku, może być narażona na zachorowanie.
PROGRAM BADAŃ PRZESIEWOWYCH RAKA JELITA GRUBEGO
Rak jelita – Eksperci podkreślają, że nowotwór jelita grubego jest niezwykle skryty i podstępny. Może rozwijać się bez objawów nawet przez kilka lat, dlatego tak ważne są badania przesiewowe i wczesne wykrycie choroby.
Populację, którą może objąć program badań przesiewowych Ministerstwa Zdrowia w kierunku raka jelita, szacuje się na ok. 8 milionów Polaków.
Kto może skorzystać z programu badań przesiewowych raka jelita grubego
Program jest dla osób w wieku:
od 50 do 65 lat,
lub od 40 do 49 lat, jeśli u najbliższych krewnych pacjenta, rozpoznano nowotwór jelita grubego.
Na czym polega badanie
Program przesiewowy obejmuje wykonanie kolonoskopii, w tym:
pobranie wycinków z nacieku nowotworowego lub zmian podejrzanych o charakter nowotworowy;
usunięcie polipów wielkości do 15 mm;
poddanie badaniu histopatologicznemu wszystkich wycinków i usuniętych polipów;
wskazanie konkretnych zaleceń dotyczących leczenia u osób, które wykonały kolonoskopię przesiewową.
Nie należy obawiać się kolonoskopii. Badanie można wykonać również w znieczuleniu.
Kolonoskopia jest precyzyjna i trwa od 15 do 40 minut. W zależności od wskazań medycznych badanie może być przeprowadzone w znieczuleniu miejscowym (z zastosowaniem żelu znieczulającego) lub znieczuleniu ogólnym, dlatego pacjent nie odczuwa dyskomfortu.
Specjaliści podkreślają i zwracają uwagę, że wczesne wykrycie choroby znacznie zwiększa skuteczność leczenia.
Program jest bezpłatny.
Do udziału w programie nie jest potrzebne skierowanie. Wystarczy, że pacjent jest w grupie wiekowej, która kwalifikuje się do wykonania przesiewowej kolonoskopii i zgłosi się do placówki realizującej Program.
PROGRAM PROFILAKTYKI NOWOTWORÓW SKÓRY
Nowotwory złośliwe skóry należą do najliczniejszej grupy złośliwych chorób onkologicznych. Jest ich kilka rodzajów, przy czym najczęściej diagnozowane są raki podstawnokomórkowe, płaskonabłonkowe oraz powszechnie znane czerniaki. Niezależnie od rodzaju, na ich rozwój silnie wpływają czynniki środowiskowe, przede wszystkim wystawienie skóry na promieniowanie słoneczne.
Dlatego, jeśli chcesz uniknąć nowotworu, pamiętaj o:
unikaniu opalania się,
stosowaniu przez cały rok kremów z filtrem (zwłaszcza latem, kiedy powinno się stosować na wszystkie odsłonięte części ciała emulsję z wysokim filtrem),
nieużywaniu solariów,
samokontroli znamion i pieprzyków (warto je sfotografować i porównywać ich stan po miesiącu, dwóch),
kontroli znamion i pieprzyków u dermatologa za pomocą dermatoskopu,
dietę bogatą w warzywa, owoce i nabiał.
Osoby, które mają dużo piegów i znamion, jasną karnację, rude lub blond włosy, są bardziej narażone na ryzyko zachorowania na czerniaka. Ryzyko tego nowotworu zwiększa się też, jeśli na czerniaka chorował bliski członek rodziny, a także u osób, które przyjmują leki immunosupresyjne.
Warto wiedzieć, że trzeba bardzo uważać na wszelkie zmiany zachodzące na znamionach i pieprzykach. Niepokojąca może okazać się zmiana zabarwienia (szczególnie na ciemniejsze lub niejednolite) oraz wielkości i kształtu znamienia. Wszelkie zmiany lub pojawienie się nowych znamion o powyższych cechach należy zgłosić do lekarza.
Dla osób szczególnie narażonych powstał program: ABCDE samokontroli znamion – ogólnopolski program profilaktyki nowotworów skóry.
Czy ten program jest dla każdego
Tak, jeśli spełnione są poniższe warunki:
masz 50-64 lata
masz ponad 65 lat i jesteś wciąż aktywny zawodowo
masz 15-49 lat, a lekarz stwierdził u Ciebie niepokojące zmiany skórne.
W zakresie samej edukacji grupą docelową są osoby aktywne zawodowo.
Jak przebiega ścieżka osoby biorącej udział w Programie
Konsultacja u lekarza POZ. W razie potrzeby lekarz skieruje Cię na:
badanie dermatoskopowe wraz z konsultacją lekarza specjalisty lub
badanie wideodermatoskopowe wraz z konsultacją lekarza specjalisty.
Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.Akceptuję
