mgr Agata Gładzka, specjalista fizjoterapii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc

Aktywność fizyczna pacjentów z chorobami układu oddechowego

 Choroby układu oddechowego, takie jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), włóknienie płuc czy mukowiscydoza, mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie pacjentów. Obecność duszności, zmęczenie i ograniczenia w wysiłku fizycznym to tylko niektóre z objawów, które mogą utrudniać prowadzenie aktywnego stylu życia. Jednak badania wykazały, że aktywność fizyczna ma wiele korzyści dla pacjentów z chorobami układu oddechowego, takich jak poprawa wydolności oddechowej, zmniejszenie duszności i poprawa ogólnego samopoczucia. Poniżej omówimy szczegółowe wytyczne dotyczące aktywności fizycznej u pacjentów z chorobami układu oddechowego.

 Zanim pacjent rozpocznie jakąkolwiek aktywność fizyczną, istotne jest przeprowadzenie dokładnej oceny stanu zdrowia. W tym celu warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą specjalizującym się w chorobach układu oddechowego. Medycy mogą ocenić obecny stan pacjenta, zasugerować odpowiedni poziom aktywności fizycznej, a także zidentyfikować ewentualne przeciwwskazania czy ograniczenia.

Korzyści wynikające z regularnej aktywności ruchowej

Poprawa kondycji fizycznej

Aktywność fizyczna zwiększa wydolność oddechową i pojemność płuc, co jest szczególnie korzystne dla osób z chorobami układu oddechowego. Wzmacnia również mięśnie oddechowe, co może przyczynić się do poprawy komfortu oddychania.

Zmniejszenie duszności

Duszność jest jednym z najczęstszych objawów chorób układu oddechowego. Regularna aktywność fizyczna może pomóc zmniejszyć jej nasilenie i zwiększyć tolerancję wysiłku.

Wzrost możliwości funkcjonowania w życiu codziennym

Choroby układu oddechowego mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie pacjentów, takie jak wypełnianie podstawowych czynności życiowych. Aktywność fizyczna korzystnie wpływa na zdolność pacjenta do wykonywania tych czynności bez nadmiernego zmęczenia.

Redukcja stresu i poprawa nastroju

Często pacjenci z chorobami układu oddechowego doświadczają większego poziomu stresu aż po depresję. Aktywność fizyczna pomaga w redukcji stresu i poprawie nastroju poprzez wydzielanie endorfin – hormonów szczęścia.

Kontrola masy ciała

Wiele chorób układu oddechowego, takich jak astma czy POChP, może być związanych z nadwagą lub otyłością. Aktywność fizyczna wspomaga kontrolę wagi ciała i zmniejsza ryzyko wystąpienia otyłości.

Niektóre formy aktywności fizycznej są szczególnie korzystne dla pacjentów z chorobami układu oddechowego. Oto kilka zalecanych form:

Ćwiczenia aerobowe o niskiej intensywności

Aktywność aerobowa, taka jak nordic walking, jazda na rowerze rekreacyjnym lub stacjonarnym czy pływanie, może poprawić wydolność oddechową i ogólną kondycję fizyczną. Ważne jest jednak, aby dobierać formę aktywności, która jest bezpieczna i wygodna dla pacjenta.

Ćwiczenia wzmacniające mięśnie

Regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie oddechowe mogą przyczynić się do poprawy wydolności oddechowej i zmniejszenia duszności. Ćwiczenia te mogą obejmować wdechy przez nos, a następnie powolne wydechy przez usta, przy jednoczesnym skurczu mięśni brzucha.

Techniki oddechowe

Ćwiczenia relaksacyjne i techniki oddechowe, takie jak jogi czy tai chi, mogą być pomocne w redukcji stresu, poprawie kontroli oddechu i ogólnego samopoczucia.

Rehabilitacja pulmonologiczna

Pacjenci, u których zdiagnozowano choroby układu oddechowego, często korzystają z programów rehabilitacji pulmonologicznej, gdzie pod opieką specjalistów uczą się właściwych technik oddechowych oraz form treningowych dobranych odpowiednio do indywidualnych potrzeb. W proces prowadzenia rehabilitacji pulmonologicznej zaangażowany jest zespół wielospecjalistyczny.

Intensywność i czas trwania treningu

Intensywność i długość treningu to istotne czynniki, które należy uwzględnić, aby aktywność fizyczna była bezpieczna i skuteczna u pacjentów z chorobami układu oddechowego.

Intensywność trenowania

Intensywność trenowania powinna być stopniowo zwiększana w miarę poprawy kondycji fizycznej pacjenta. Zaleca się rozpoczęcie treningu o niskiej intensywności, tak aby pacjent mógł utrzymać rozmowę podczas aktywności. Stopniowo można zwiększać intensywność, ale zawsze w granicach komfortu i bezpieczeństwa pacjenta.

Czas trwania treningu

Początkowo treningi powinny być krótkie, na przykład 10-15 minut, a następnie stopniowo zwiększać czas do 30-45 minut. Ważne jest, aby słuchać sygnałów dotyczących zmęczenia organizmu i dostosować czas trwania treningu do własnych możliwości.

Regularność

Regularność jest kluczowa w dążeniu do poprawy kondycji fizycznej i kontroli objawów. Zaleca się wykonywanie aktywności fizycznej co najmniej 3 razy w tygodniu. To pozwala na utrzymanie efektu treningu i stopniową poprawę wydolności oddechowej i ogólnej.

Początek treningu

Ważne jest, aby rozpocząć trening od rozgrzewki, aby przygotować organizm pacjenta do wysiłku. Rozgrzewka może obejmować łagodne rozciąganie mięśni oraz unoszenie kolan lub marsz w miejscu.

Zakończenie treningu

Po treningu zaleca się wykonanie ćwiczeń wyciszających, które ułatwią spadek tętna i powrót organizmu do stanu spoczynku. Powinny one obejmować łagodne rozciąganie mięśni i odpoczynek.

Monitorowanie objawów i reakcji organizmu

Ważne jest, aby pacjent uważnie monitorował swoje parametry (saturacja i tętno) oraz odczucia podczas treningu i reagował odpowiednio. Niepokojące objawy, takie jak duszność, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy czy nieprawidłowe tętno, wymagają przerwania treningu i skonsultowania się z lekarzem. Również reakcje organizmu po treningu, takie jak zmęczenie lub nasilenie duszności, powinny być śledzone i oceniane, aby dostosować intensywność i czas trwania treningu.

Podsumowując

Aktywność fizyczna może być skutecznym narzędziem w zarządzaniu chorobami układu oddechowego i poprawie jakości życia pacjentów. Ważne jest, aby pacjenci dostosowali swoje programy treningowe do indywidualnych potrzeb i możliwości, przy czym niezbędne jest konsultowanie się z lekarzem i fizjoterapeutą. Właściwie dobrana forma aktywności fizycznej, stopniowe zwiększanie intensywności i długości treningu, regularność, monitorowanie objawów i reakcji organizmu – to kluczowe aspekty planowania i prowadzenia aktywności fizycznej u pacjentów z chorobami układu oddechowego. Pamiętajmy, że każdy pacjent jest inny, więc podejście musi być indywidualne. Włączenie aktywności fizycznej do codziennego życia może przynieść korzyści zdrowotne i poprawić jakość życia.

Zachęcamy mieszkańców Płocka oraz powiatu sierpeckiego, gostynińskiego do korzystania ze stacjonarnych porad fizjoterapeuty w ramach programu „Program kompleksowej profilaktyki, diagnostyki i leczenia nowotworów oraz chorób układu oddechowego mieszkańców Płocka i powiatu płockiego”.  Porady odbywają się w wybrane soboty w godz. 9-14 w punkcie CM Medica w Galerii Mosty przy al. Tysiąclecia 2a w Płocku. Rejestracja dostępna jest pod numerem telefonu 22 43 12 350.