SPIROMETRIA

Czym jest spirometria?

Spirometria ma podstawowe znaczenie w ocenie czynności płuc. Jest wykorzystywana do diagnozowania i monitorowania chorób układu oddechowego oraz oceny rokowania i efektów stosowanego leczenia. Znajduje zastosowanie także w ocenie wpływu szkodliwych czynników zewnętrznych na układ oddechowy, takich jak palenie papierosów, narażenie na zanieczyszczenia powietrza i zanieczyszczenia środowiskowe w warunkach pracy. Jest wykorzystywana jako element oszacowania ryzyka przedoperacyjnego przy planowanych operacjach torakochirurgicznych. Spirometria wykonywana cyklicznie u osób narażonych na czynniki potencjalne uszkadzające układ oddechowy, pełni rolę bardzo ważnego badania profilaktycznego.

W trakcie badania spirometrycznego wykonywane są pomiary objętości powietrza w trakcie statycznych lub dynamicznych manewrów oddechowych. Mierzona jest w ten sposób pojemność życiowa oraz maksymalne objętości powietrza wydychane w określonym czasie. Wykonywanie spirometrii, która jest badaniem wysiłkowym, może być dla pacjenta pewnym obciążeniem i źródłem dyskomfortu. Jest to także badanie wymagające zaangażowania i aktywnej współpracy ze strony osoby badanej. Niechęć do wykonywania poleceń lub ich niezrozumienie, prowadzi zazwyczaj do wątpliwych i niewiarygodnych wyników.

Szkolenie personelu

Spirometria jest cennym narzędziem, które dostarcza ważnych informacji dla klinicystów i pełni istotną pomocniczą rolę w celu ustalenia diagnozy.  Jednak warunkiem możliwości interpretacji wyniku i wykorzystania go w praktyce jest  prawidłowe wykonanie badania. Ważna jest więc znajomość zasad prawidłowego wykonania badania i praktyczne umiejętności w tym zakresie. Konieczne jest zatem stałe, powtarzane szkolenie personelu medycznego oraz efektywny nadzór merytoryczny i jakościowy.

Aparatura pomiarowa

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami towarzystw naukowych (ATS/ERS 2019) urządzenia pomiarowe stosowane do badania spirometrycznego, niezależnie od zasady działania, powinny spełniać kryteria ISO 26782. Spełnienie tego wymogu oraz aktualizacja oprogramowania i implementowanie obowiązujących kryteriów poprawności technicznej i zalecanych wartości należnych, leży po stronie producenta sprzętu. Zapewnienie  prawidłowej jakości stosowanej aparatury pomiarowej powinno być priorytetem i przedmiotem dobrej praktyki pracowni wykonującej badanie spirometryczne.

Spirometry dla Płocka

W ramach realizacji zadań „Programu kompleksowej profilaktyki, diagnostyki i leczenia nowotworów oraz chorób układu oddechowego mieszkańców Płocka i powiatu płockiego” podjęto decyzję o doposażeniu w aparaturę pomiarową Poradni Specjalistycznych i Oddziałów Szpitalnych na terenie objętym programem.  Zestawy do badań spirometrycznych zostały zakupione przez Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie ze środków przeznaczonych na ten cel przez Fundację Orlen. Mimo bardzo trudnej sytuacji związanej z pandemią COVID-19 i mimo zmieniających się zasad obostrzeń sanitarnych, organizacji działania placówek medycznych oraz pojawiających się ognisk zakażenia SARS-CoV-2 w jednostkach ochrony zdrowia, udało się zakupiony sprzęt dostarczyć i zainstalować w placówkach medycznych na terenie Płocka, Sierpca i Gostynina.

Zaplanowane zostały także szkolenia dla personelu medycznego, obejmujące zarówno treści merytoryczne, jak i praktyczne warsztaty wykonywania badania. Jednak w związku z pandemią COVID-19 zmianie uległy także możliwości i warunki wykonywania badania spirometrycznego, jako procedury generującej aerozol i stwarzającej ryzyko transmisji zakażenia wirusem  SARS-CoV-2. Respektując zalecenia i rekomendacje towarzystw naukowych i ekspertów w tej dziedzinie, w tym rekomendacje Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc, należy w czasie trwającej pandemii COVID19 ograniczyć wykonywanie spirometrii jedynie do sytuacji pilnych i niezbędnych dla diagnostyki i terapii. W związku z tym szkolenia praktyczne w tym zakresie w najbliższym czasie nie będą prowadzone.